Otizmi Farkedin!

Otizmin Erken Belirtilerini Kaçırmayın

Otizm ne korkulacak bir hastalık, ne de zeka geriliği. Toplumda tam olarak bilinmediği için de çoğu zaman gözden kaçırılabiliyor. Otizmin meydana geliş süreci farklı şekillerde olduğu için de anne-baba tehlikeleri  farketmeyip, müdahale sürecinin yavaşlamasına istemeden de olsa sebep olabiliyor.

Örneğin bir çocuğun otizmli olduğunu doğumdan hemen sonra ilk birkaç saat içerisindeki belirtilerden anlamak mümkün olabiliyor.  Fakat farklı bir şekilde gelişen otizm var ki; bu noktada ailenin çoğu zaman tecribeli bir danışman doktor-eğitimci-terapiste ihtiyacı oluyor. Çünkü yaşamının ilk aylarını normal davranışlarla geçiren hatta kısa kelimelerle bile konuşmaya başlayan bir çocuğun, 2 yaşına yaklaştığı ya da henüz geçtiği dönemlerde bir anda konuşması, iletişim arzusu bozulabiliyor. Göz teması ve parmakla gösterme gibi otizm teşhisinde oldukça önemli olan bir unsurların azaldığı;  çocuk istediği şeyi anne-babasının elinden tutup götürerek gösterdiği için farkedilemeyebiliyor.

Günümüzde yapılan araştırmalarda otizm görülme sıklığının hızla arttığı da düşünülürse, erken teşhis ve eğitimin çok önemli olduğu otizmin, ilk belirtilerini her anne-babanın bilmesi gerekiyor. Tam sebebi henüz bilinmiyor olmasına rağmen otizmin en önemli sebebinin genetik olduğu düşünülmekte. Otizme neden olan tek bir genin olmayışı, bu sorunun farklı gen kombinasyonu ile meydana geliyor oluşu genetik araştırmalarda ortaya çıkan sonuçlardan birisi. Otizmin genetik özelliklerine sahip olan bir çocuk, belli bir yaşa kadar (çoğu zaman 2 yaşına kadar) yaşının gerektirdiği tüm becerileri zamanında göstermiş olsa da; bu yaştan sonra bir anda bu becerilerini kaybedebiliyor.

Bu becerileri bir anda kaybetmesine çoğu zaman genetik yatkınlık sebep olsa da bu genetik yatkınlık, bazı tetikleyici unsurlar olduğu zaman gün yüzüne çıkabiliyor. Tetikleyici unsurlar; anne-babadan uzun süre uzak yaşamak, bakıcı ilgisizliği, tv izleme, bilgisayar oyunları ile oynamak şeklinde  sıralanabiliyor.

Sebebi ne olursa olsun otizm özellikleri gösteren bir çocuğun zamanında teşhis alması, eğitim, duyu bütünleme, konuşma alanlarında yapılacak terapilere erken başlaması açısından oldukça büyük önem taşıyor.Bu nedenle özellikle sosyal iletişim isteksizliği olarak da tanımlanabilen otizmin ilk dönemlerde gözlemlenen belirtileri şöyle sıralanıyor;

-İsmine bakma: İsmini söylediğinde (Ortalama 3 kere denenebilir) çocuğun size dönüp bakması ve ilgilenmesi.

-Göz teması:  Ortalama 3 sn sizinle göz teması kurabiliyor mu? Size bakıp başını başka tarafa çevirdiğinde tekrar dönüp tekrar bakıyor mu?

-Ortaklaşa dikkat:  Sizin ilgilendiğiniz bir şeyle çocuğunuz da ilgileniyor mu? İlgiyle baktığınız bir şeye dönüp o da bakar mı?

-Parmakla gösterme:  Örneğin parmağınızla gösterdiğiniz şeye bakıp, dönüp tekrar size bakar mı? Ya da size bir şeyi kendi parmağıyla gösterir mi?

Zamanında ve doğru yöntemlerle müdahale edildiğinde ikincil plandaki bir rahatsızlık şekline de dönüşebilen otizmde; en hızlı gelişim anne-babanın doğru tutumu ile sağlanabiliyor.

Ebru Albayrak Sidar

Physical Therapist

The University of Southern California-WPS Sensory İntegration Certified-

SIPT Certified